Μετά τη βύθιση του αγκυροβολημένου δεξαμενόπλοιου «Αγία Ζώνη ΙΙ» την Κυριακή 10/09/2017 στην περιοχή νοτιοδυτικά της νησίδας Αταλάντη στο Σαρωνικό κόλπο, ακολούθησε διαρροή πετρελαιοειδών, που έπληξε μεγάλο μέρος του θαλάσσιου οικοσυστήματος του κόλπου και κυρίως την ακτογραμμή της ανατολικής Σαλαμίνας και από την Πειραϊκή μέχρι και τη Γλυφάδα. Οι ίδιες οι εγκαταστάσεις υδατοκαλλιεργειών του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. στον Αγ. Κοσμά έχουν υποστεί βλάβη εξαιτίας της συσσώρευσης μεγάλων ποσοτήτων πίσσας στα σημεία που γίνεται άντληση θαλασσινού νερού.
Η πορεία της πετρελαιοκηλίδας και η ταχύτητα εξάπλωσής της από το σημείο του ατυχήματος είναι συμβατή με τις υδροδυναμικές συνθήκες (θαλάσσια κυκλοφορία) που επικράτησαν στην περιοχή από την ημέρα της βύθισης έως και σήμερα.
Οι επιπτώσεις της ρύπανσης από πετρελαιοειδή στο θαλάσσιο περιβάλλον εξαρτώνται από την ποσότητα και τον τύπο του πετρελαίου που διέρρευσε και από το ρυθμό αποικοδόμησής του, ο οποίος εξαρτάται με τη σειρά του από πάρα πολλούς παράγοντες κυρίως μετεωρολογικούς και ωκεανογραφικούς. Οι άμεσες συνέπειες είναι τοξικές επιδράσεις στους θαλάσσιους οργανισμούς ή ασφυκτικός θάνατός τους, ενώ η καταβύθιση μέρους του πετρελαίου στο θαλάσσιο βυθό προκαλεί σημαντικές διαταραχές στους οργανισμούς που ζουν εκεί , χωρίς να αποκλείονται και φαινόμενα βιοσυσσώρευσης μέσω του τροφικού πλέγματος. Ο χρόνος αποκατάστασης του οικοσυστήματος ποικίλλει και εξαρτάται από την ποσότητα που διέρρευσε, το είδος, τη διασπορά, τα μέτρα απορρύπανσης, την ποσότητα του πετρελαίου που θα επικαθίσει στον θαλάσσιο πυθμένα και τις υδροδυναμικές συνθήκες που θα επικρατήσουν στην ευρύτερη περιοχή του Σαρωνικού (π.χ. θαλάσσια ρεύματα, ανανέωση θαλασσίων μαζών του Σαρωνικού Κόλπου).
To ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε ως δημόσιο Ερευνητικό Κέντρο με απόλυτη εξειδίκευση σε όλα τα θέματα που αφορούν στο θαλάσσιο περιβάλλον, έχει τις υποδομές και την τεχνογνωσία, ώστε να προσφέρει επιστημονική υποστήριξη, τόσο σε θέματα πρόγνωσης της διασποράς των πετρελαιοκηλίδων όσο και στη συστηματική παρακολούθηση των επιπτώσεων της ρύπανσης στο θαλάσσιο οικοσύστημα. Σε αυτή τη βάση, και σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο που προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης για την αντιμετώπιση περιστατικών ρύπανσης από πετρέλαιο, τo ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. έχει ξεκινήσει πρόγραμμα δειγματοληψιών και μετρήσεων, ώστε να διερευνηθούν πλήρως και σε βάθος οι επιπτώσεις του πρόσφατου συμβάντος στο θαλάσσιο περιβάλλον. Οι μετρήσεις θα περιλαμβάνουν όλο το πλέγμα του οικοσυστήματος (θαλασσινό νερό, ίζημα, θαλάσσιοι οργανισμοί) και θα δώσουν έγκυρη και επιστημονικά τεκμηριωμένη πληροφορία στην πολιτεία και στους πολίτες, τόσο για τις επιπτώσεις της ρύπανσης όσο και για την ποιότητα του οικοσυστήματος μετά την ολοκλήρωση των εργασιών απορρύπανσης και το ρυθμό αποκατάστασής του.
